Bibando/Kolonisando

E logika produsi di mira hende pretu komo propiedat i katibu pa traha plaka i prosperidat pa hende blanku a sali for di sklabitut i kolonialismo (ulandes). Atrabes di siglonan esaki no a disparse despues di abolishon di 1863. Un malchi maligno rasista ku makambanan a kere den dje i biba su fe rasial falsu pa 4 siglo largu no a dirti manera sneu dilanti nos wowo. E sistema, e maneho makabre a sigui hala rosea, supla rosea den e forma di maltrata e islanan i su populashon den Karibe. Bo ta mire den gobernashon ulandes na den haag, den nan universidatnan i akademikonan, den nan sektor priva, nan arte i kultura popular, den nan media, lei i otro espasionan di hustisia.

10-10-10 no tabata un resultado di solamente kambia status politiko di parti di tur islanan. E tabata orkestra for di den haag. Den e asina yama’negosashonnan’ no ta tin politiko ni konsehero ku tabata kompronde e derechinan di dekolonisashon di e islanan. Konesementu di sklabitut i kolonisashon su efekto riba sosiedatnan i gobiernunan tampoko tabata un faktor pa konfronta gobiernu ulandes. Reparashonnan dios sa si nan a yega di tende di dje mes. Ta nifika ku e ekipo di politiko i ‘negoshado’ tabata maleduka, malprepara, malinforma i no ta tin e spiritu di liberashon den nan kurpa ora mester a disena paisnan nobo pa 2010.

A kuminsa ku un debe pa Korsou di 1.6 bion florin. Nan a yame un posishon saludabel pa kuminsa un pais Korsou nobo. Kaminda ulanda tabata sa bon bon ku pa Korsou logra prospera e siguiente 5 ana e mester a kuminsa ku un saldo positivo di sikiera 2 bion pa drai tur servisio i debernan ku un estado Karibense tin pa su suidadanonan. Ulanda a traha un trampa huntu ku e gobiernu di Korsou ku a ‘negosha’ e pakete estatal. Den kolonialismo ekonomia no por krese i si e krese e ta pa esnan rikunan so.

Ora Corona kuminsa suta Korsou i lockdown a bin para ekonomia e gobiernu di PAR MAN PIN a kore bai ulanda. Na su turno ulanda a buta nan na rudia i asepta plaka en kambio pa medidanan neoliberal ku lo rekolonisa i hasi Korsou mas pober ku e ta kaba. Un ana den covid-19 a laga e debe fiktisio krese na 765 mion florin. Dikon e debe ta un debe falsu pasobra ta kolonialismo ulandes a krea e ekonomianan fantasma, blanku ku no ta alsa prosperidat ekonomiko finansiero dje YDK pretu. E ta un debe falsu pasobra sklabitut i kolonialismo a krea e gobernashonnan kolonial i neokolonial ora ‘nos mes hendenan’ a kuminsa goberna. E ta un debe falsu pasobra ulanda huridikamente ta obliga di no fia sen pero sigura finansas pa pone Korsou i tur otro isla para riba nan pia ekonomikamente i finansieramente i riba tur otro nivel konsekuentemente.

Na momentu ku covid a yega si ulanda for di 1863 a kumpli ku su obligashonnan pa garantisa propio gobernashon solido na Korsou e ora ei na 2020 por a sera airport trankil. Sin mester a lockdown ekonomia pasobra Korsou lo no tabata depende di un ekonomia di 30% turismo ulandes. Lo no ta tin kasonan di covid di 300, 400, 500. Lo no ta tin artikulonan den korantnan ulandes kuenti hende ta muri di hamber, hende ta muri di covid, mester di enfermero, dokter, mester di plaka, mester di ulanda. Tur e kuentanan kolonial ku ulanda lo salba nos, sin ulanda Korsou no por tur lo no tabata eksisti mes.

E siguente minister presidente Gilmar ‘Pik’ Pisas den un diskurso nashonal a bisa awe ku e tin sanger di un leon i e no ta entrega nunka, uni e forsa spiritual i bringa e atversidatnan tabata su mensahe pa krea un kurashi nobo na Korsou. Esaki a keda harma pa bringa e viro di covid pero e mesun bravura di energia ta nesesario pa hinka un angua di bakunashon den pueblo pa hiba un lucha anti-kolonial kontra e violensia ulandes ku ta asota Korsou. Si e gobiernu nobo di MFK i PNP komprende e seriedat pa hasi mesun kos e ora ei di berdat por kuminsa papia ku tin un ‘speransa’ nobo pa e pueblo aki pa komberti Korsou bek den na mane e lider a yame e ‘Perla di Karibe’.

Prensa Prugashi

Den september 2020 despues dje konfrontashon sindikal anti-kolonial di BTG i DOEN ta tin e oportunidat pa prensa di Korsou hasi preguntanan na e sekretario di estado Knops. E uniko miembronan di prensa ku a hasi o purba di bin ku pregunta kritiko pa e mandatario ulandes tabata Sahrifa Bashir di Telecuraçao i Nicole Maduro i Jo-Ann Da Costa Gomez di Direct TV. Lilo Sulvaran di korant Vigilante praktikamente a desepshona manera semper i no bisa masha kos konsiderando su konesementu amplio i su kritika fuerte ku su ruman Peppie tin kontra e makambanan.

Un hende ku ta un palanka den periodismo radial Dwight Rudolfina di MAS99 tabata tei si pafo durante e protesta kontra kolonialismo ulandes segun su mes vershon. E motibu di su ousensia na e rueda di prensa kaminda e por a lansa su oratorio kritiko riba e sekreario di estadio no ta konosi. Un kos ta sigur ku esaki ta un patronchi struktural di periodistanan na Korsou ku ta marka nan mes komo anti kolonialismo ulandes tras di nan mikrofono.

Na varios momentu e mersenarionan makamba ta yega Korsou sin keda skrutina ku interogashon di periodistanan ku semper tin algu di bisa tokante kolonisashon ulandes. Esaki ta stroba pa avansa e lucha di bira liber. E ta un sabotage boluntario i e ta sigui sosode si niun hende pone nan responsabel pa no keda di hasi lokual nan supuestamente ta para pe esta un Korsou liber di e warawaranan kolonial. Makambanan politiko ta keda bin Korsou bin ganja pueblo i tur periodista ku ta profila komo un anti-kolonialista/independentista sea no tei pa para nan o simplemente tei pero ta sera nan boka i no ta bisando nada.

Di berdat e grupo di periodistanan aki tampoko mester warda pa un avion di KLM bin abou pa nan por defende e pueblo aki ku nan tarea pa trese e berdat, saka, koba e berdat o enfrenta ulanda den e kaso aki ku e berdat. Hisando un telefon i hasi un yamada na Den Haag tampoko ta algu ku ta sosode hopi o miho bisa kasi nunka ku eksepshon ora ta kumbini un sekretario di estado ulandes pa prospera su agenda pa gobiernu ualndes. Ketu bai tin un temor pa yama mandatarionan o boseronan di ministernani ministerionan na ulanda. Semper tin e trouma transatlantiko den nan kurpa pa prensa sali na defensa di pueblo pa inbestiga, kuestiona i trese berdat dilanti ku por yuda di kita e sikatris kolonial for di nos sesunan.

Periodismo na Korsou no ke usa su forsa pa yuda kibra e kadenanan ront nos kabes. Logikamente esaki no por pasobra nan mes ta den un kouchi di heru frusa. E modelo ekonomiko di prensa no ta permiti un periodismo emansipativo pretu. E union den pensamentu no tei pa kibra e malchi bieu i konstrui un kos nobo ku por trese liberashon. Meskos ku den kuerpo di polis i instituto ku yama prensa tin hopi apel putri i a yega e ora pa kuminsa e rondu di purifikashon.

Ku elekshon den kurpa esaki mester a sosode masha ratu kaba pa asina por tin un bista kla kiko lo warde despues. Manera kos ta awoki ku tantu emisora ku 2,3 televishon, tantu medionan sosial un klaridat pa e votado ku sea ta kolonisa ainda o mitar mitar ta keda den un duda di por tuma un desishon ku lo trese Korsou den un estado di mas emansipashon. E kulpa no ta kompletamente serka e miembronan ku ta produsi notisia pero mas miho bisa ta e finansiado dje radio, korant, televishon ku ta dikta kiko lo pasa. Un forma di sklabitut notisiero tin i nos tur sa di nos avochinan di 1750, 1795 kon esaki mester keda di hendel si ta liberdat di berde nos ta desea. Wiels di ku e not un katibu efisiente, anto su asesinato a demostra esei tambe. Ken mas ta komprende e logika di rebeldia pa berdat i sakrifika su mes pa pueblo por bibab un bida mas na abundansia?

Kiko Wiels Lo a Bisa? – What Would Wiels Say?

what would Wiels say - kiko Wiels lo a bisa

Un politiko blanku krioyo sosiopat ku semper ta tin miedu di bisa e palabra makamba, rasista, supremasia blanku ulandes ku nunka ta papia di opreshon merikano den Puerto Rico, Haiti, US Virgin Islands, ku no ta ni bisa nada riba e rebolishi sosial awoki na Guiana Franses ku a kansa di e desigualdat kousa pa Fransia, ku nunka a mustra un akto di solidarismo pa nos rumannan bringando kolonialismo na Boneiru, Saba, St Maarten i Statia ku a modela ku su potretnan saka huntu ku Chavez pero no ta saka un man fraternal na Venezuela ku ta pasando duru awoki, ku nunka ta papia riba e lucha anti-rasismo di e Afro-Kolombiano pero semper ta papia di Kolombia si ku nunka a bisa un palabra riba e dekada hende di desendensia Afrikano o e bataya pa reparashonnan di parti di CARICOM pa konsientisa i empodera su votadonan pretu, ku poder politiko pa tormenta Den Haag mesun duru pero semper ta kobardia di mobilisa i organisa su komunidat elektoral ku nunka pero nunka den su bida a duna kursonan di politika pretu Karibense ku tabata pro zwarte piet ku te ainda ta engaña su mes ku e ku su identidat blanku krioyo por ta un lider di un partido politiko den un pais pretu i ta uza miles di votado pretu troumatisa pa kolonialismo ulandes pega den un trampa kolonisa di identidat pa laga nan kere ku un YDK krioyo blanku por salba nan den politika ku pa kolmo ta purba di bringa un kaso den korte di korupshon kaminda ela keda sentensia pa keda kumpra di un Italiano blanku ku pa niun bledu ta interesa den e lucha di hende pretu i sin skrement ta uza e mesun abogado ulandes Knoops ku a defende e rasista sushi Geert Wilders na Ulanda.

E kumbu blanku ku henter su bida a parasita riba bidanan pretu via politika i tur su fortuna ta danki na kolonialismo ulandes awoki despues di un redada ta bin grita falsu fantochi ku ela kansa di makambanan i ku Korsou mester bira independiente..

 

A creole white sociopath politician that always been afraid to say the word ‘dutch white folks’, ‘racists’, ‘dutch white supremacy’, who never speaks about American oppression in Puerto Rico, US. Virgin Islands, Haiti and stays quiet on the social revolt right now in French Guiana who are sick and tired of the inequities created by France. Who never showed an act of solidarity to the peoples of Bonaire, Saba, Statia, St.Maarten fighting against dutch colonialism, who showing off with pictures taking with Chavez but doesn’t offer a helping hand to our struggling Venezuelan neighbors. Who always praises Colombia but never says anything on the plight of the Afro-Colombians and indigenous people battling for their dignity. Who fronts as a self-claimed regionalist but never talked about the decade for people of African descent or the fight for reparations started by CARICOM to empower his black electorate. Who together with his coalition partners has the political power to destabilize dutch colonial powers in The Hague but refuses to  walk his cheap decolonial talk. Who never organized and mobilized his political organization and Black voting community, who never ever set up courses on Black Caribbean politics, who has been pro black pete, who is trapped inside his own lies of thinking he is the political white creole messiah that has a god given calling to save Black people in Curacao using the traumatizing effects of dutch colonialism to make his electorate believe that a white identifying person will deliver them from dutch colonial violence. Who got sentenced for being bought by a white Italian who doesn’t give a damn about Black people, who is appealing his corruption case and hired out of all people mr. Knoops a lawyer that defended the dutch white racist politician Geert Wilders for a case againt anti-Moroccan racism in the Netherlands.

This damn white zombie who owes his abundant life and fortunes and everything else to Black people and the legacy of dutch colonialism now after a raid comes out crying that Curacao should become independent…

Kurashi

Wiels Kora Kora Chavez.jpg

Helmin Wiels a yuda pueblo di Korsou pa nunka tin tantu temor pa kritika i dekonstrui e armaduranan di poder ekonomiko-finansiero i estado ulandes ku huntu den nan bembe di violensia ta e inventornan di pobresa i tur sobra malisia sosiopolitiko.

Konfiansa Siegu: Media Mesianiko den Elekshon

mediatiko-2

Djadumingu 12 di februari 2 miembro di PS ta retira nan sosten for di gabinete Koeiman. No tin un rueda di prensa pa klarifika e situashon politiko di parti di Pueblo Soberano. Edukashon politiko ku antes tabata un di nan palanka ideologiko mas balora no ta konta mas. Mundu di media tardando pa yama i responsabilisa e parlamentarionan Mac Cijntje i Sherwin Leanora ku a saka e steker, fasilitando e politikonan enbolbi pa prepara nan kuenta mas miho posibel pa konkel ku e berdat tras di e berdat ku nan no ke pa pueblo haña sa. Un fin abrupto a yega depues di un racha di 4 aña akusando MFK di tin manchanan di sanger na nan man en konekshon ku e asesinato di nan lider Helmin Wiels dirpiente a keda labà den un rat’i ora. Introdusiendo ofisialmente un politika di kadaver kaminda ta uza bo lider asesina pa gana poder politiko sin biba su prinsipionan di liberashon pretu.

E kortina di huma ta diki, un novela eterno di intriga, redu, ribirishi politiko pa tapa e mannan invisibel ku plaka monstroso halando e kadenanan di bui ne bokanan den prensa i speshal den prensa radial ku ta alkansa miles di e votadonan tur ora na tur momentu. Ku tiki esfuerso un emisora ku un ekipo mediokre bou di nivel ku preparashon periodistiko hodidu ta drenta den kas, boka di trabou, den bus unda ko bo por ta pa influensia e manera ku bo ta nabega bo bida personal. Kada emisora ku nan adorashon komersial i nan konekshon politiko, kada un di nan ku sierto grado di kolonialismo radial, praktikando e fishi di produsi notisia for di un manego pa mantene un kontrol kon hende mester pensa i hasi pa sirbi e interesnan ekonomiko, finansiero i politiko di e pais.

Dos dia prome ku e gobiernu a rementa Cali Manuel reportero veterano di Direct den un konfrontashon ku Paul de Geus a kalifika e direktor di UTS komo un abuzado di poder. Normalmente mirando nos historia di tin miedu di bisa e berdat i e temor despues pa retaliashon lo mester tabata algu grandi di selebra pero pueblo den silensio a saka un gritu di alegria so pero niun kondenashon nashonal di parti di prensa a sali. Esaki ta e klima di periodismo. Deshonestidat ta sigui reina den medionan di komunikashon i e speransa ku tin kambio na kaminda ta hopi chiki den e tempu benidero ku lo finalisa den e elekshon nobo den e proksimo lunanan.

Demokrasia radial ta chikitous ainda mirando e sensura di e ‘diosnan chiki’ papiando tras di nan mikrofono. Boseronan di oposishon i koalishon tur ta hungando mesun wega di komenta, kritika e popchinan politiko pero sporadikamente nan ta uza nan poder mediatiko pa desmaskara e strukturanan di plaka brutu ku ta move e marionet politiko. Te ainda ta hopi skuma anti-kolonial anti-makamba sin por mobilisa un forsa popular ku por enfrenta e dominio di elite na Korsou i su ardu mayo na Den Haag. Pa e podernan bionario di invershonistanan, komersiantenan i otro tribunan ku agendanan skondi semper tin skapatorio tanten prensa ta proteha nan.

Nos tin 8 korant, 4, 5 tv, 8 radio grandi ku departamentu di notisia ku no tabata interesa pa informa pueblo via un debate-foro den e delaster elekshon di 5 oktober 2016. Ku hopi fanfara UNESCO i Renske Pin a skibi un raport mancha ku e enk di privilegio blancha riba e esfera di media na Korsou sin keda konsistente i organisa o sikiera purba di motiva tur hungado den prensa pa madura i harma debatenan pa yuda klara mas miho posibel e pueblo pa su eskoho politiko. Tabata Cifa e organisashon di sektor di servisionan finansiero ku a harma e uniko debate na televishon flankea pa studiantenan di universidat di Korsou i e klup di ekonomistanan. E dividendo di akademikonan, profeshonalnan i trahadonan den media ta keda pober si nan no bin bei i kuminsa bora e pos di finansas pa drecha e estado deplorabel di prensa, un raport, un debate simplemente no ta sufisiente i e ta refleha e flohera intelektual i komplisidat den tene un pueblo den ignoransia pa nan keda sinta riba nan mes stuhlnan chiki di poder i posishon sosial.

Pa e futuro serkano ya na Direct nan a kuminsa mansa e oreanan di nan publiko pa pordona nan aktonan di demonisashon di e lider di MFK  kondena pa korupshon antisipando un gabinete nobo bou di su liderato. Plaka bieu, plaka nobo, plaka pober tur ta skeiru e lunanan aki riba tur frekuensia, hinkamentu di palu bou kandela kolonial, hunagamentu di rol di badjon kontra ulanda den studio sin organisa niun krou.

Un tutu di desepshon dekolonial lo bai eksplota mas ainda den kara dje parti di e pueblo di Korsou ku ta angela (un sierto grado di) liberashon politiko i sosio-ekonomiko-finansiero (pretu) na momentu ku e grupo di 12 (MFK, PS, MP, KTDNT, Braam, Dennawi) ku tin un mayoria pa forma un gabinete interino i postpone elekshonnan pa dekonstrui e strukturanan kolonial di paden i djafo ku tin e pais aki strangula. E desishon pa bai prepara un  guera di dekolonisashon tin su sakrifisionan finansiero i historikamente e gritochinan anti-kolonial nunka a proba nan mes di ta tene nan sakrifisio 100 pa swai e spada dekolonial kontra forsanan elitario riba suela i e politika di apartheid ulandes ora e momentu di oro yega un bes mas riba un skalchi di oro.

 

Chinaçao

E kaha di Agio ta yen yen

(Eks) Minister Palm: 300 minimarket, nos a disidi ku ta pone un moratorio, lo no duna permit di establisementu te fin di 2016, nos mester sa ki tipo di pais ke.

E kaha di Velasquez ta pata pata yena ku biyete

E kalkulado ta mal bati
E kaha seya no ta traha

Lucky six
Kong li hardware
Hua Jian
Da You

E prome konsul general chines a bin keda den hotel pa 12 luna, despues ela bai buska un kas i muda na su residensia. Kapitalismo Kung Fu ta haragan

“Nami e resibu” t’e kodigo ku ta hasi su kara hostina, wowo yena ku desgusto mientras e ta vigila su fletskrin pa niun hende horte ora e mes ta horta.

Wah Fei
Heng Chang
Yuan Fu
Toi San
Sing Fun

Shik Tong Chang bosero komunidat chines: 320 toko, 5000 ontvanger ta hana tur luna 1.600.000. Nos ta kontrubui. Negoshi ta bon semper tanten e ta legal.

Kacho ta skupi riba mansa, kacho riba lembementu rab’i porko

I muskanan ta bula ront, I YDK ta sigui kome, chupa dede

Aviso ta bisa: ta buska un kunukero mester por papia chines i papiamentu

Poder ekonomiko ta keda solidifika pa un identidat fuerte

Mester di pretunan pa nos bibaaaaa
aaaaaaaAaaaaaaaA

Hong Kee
Big New
Hua Run
Luna Park
Aguasol
Alaska

Tim Magno den diskotek chines papiando riba independensia

BAB: miones di e ganashi dje tokonan chines-YDK ta bai afo, nan no ta keda inberti na Korsou

Kara punta paso ba bisa e koi no ta pan, e mansa no ta sirbi
Ata Sulvaran ta defende panaderia chines ku ta bende pan neshi djaka den korte. Plaka prome ku patriotismo.

Fokus Elrich, nos chinesnan ta fokus otro, nos no ta mas sabi ku bosnan

Xiong Fu
Jen
Peng Hong
Rui Xing
Xin Mao

Fruta berdura fresku
Unda nan ta anto?

Sra, pan mester tin un fecha di produsi i vensementu riba dje. No tin debate.
Nunka ba tende e koi? Oh.. Ta konta mesun kos pa beleg, bon. Si beleg, keshi, worst, ham eseinan.. Fecha mi amor, fecha..

Cali Manuel pa Direct 107.1: sra (min Jacoba) a mira chines na SDK (pa areglo Brooks Tower pa stranhero)? Minister Magali Jacoba: “No mi no a mira niun.” CM: “Ta kon nan ta regla nan kos?” Min Jacoba: “No, mi no sa.”

Zhong Xin
Hua Mei
Wah Fung
Guang Xing
Lan Yuan

Portuges ta bende ku chines paso e pretunan ku tbt traha pe nunka e tabata ke duna oportunidat pa nan subi di posishon i manega e negoshi.

Bo tin klabu? Kiko ta klabu? Pa kiko bo mester di dje?

Media: chines ta un komunidat trahado positivo
No nan ta kolonisa ku forsa ekonomiko danando kultura empreserial pretu

Hua Shop
Zhong Qiao
Sing Lieng
Shun Rong
Miracle
Happy
Antilles dryclean

10.000 florin permit bou mesa
Tereno a keda kla, edifisio a keda kla

Misa ta sera, sede ta sera, chinu ta habri tur ora

Nan ke kumpra Campo
Nan ke kuminsa un banko

Dikon bo ta kana mi tras?

Queens
Big World
Bow Wow
Tjen Sing
Sai Kung
Hung May
Hang On
Chang Long
New Lin Hong
Wu
Ming Round
Kim Sing
Yu Shiny
Ling Hua
Yet Kong
Ya Zhou
Lee Oun obanda
Sheng Xing