Hende Ku Hamber Lo Kome Esnan Ku A Krea Pobresa [1]

For di e buki ‘Mgr. dr. Amado Römer : Luchado Inkabel Pa Hustitia Sosial’, Valdemar Marcha ta dunabu e realidat di e islanan aki den Karibe manera Pader Römer a dokumente : “Historia kolonial i sklabitut a soru pa un separashon entre ‘hende komun i koriente’, o sea pueblo, i elite. Elite tin poder. Pueblo no ta nifika nada, no tin nada di bisa; demokrasia no ta eksisti. Durante un periodo largu, e grupo di blankunan – protestant-, katoliko- i hudiunan- ta posishona entre katibu i elite.

Mundu komersial tin su propio relashonnan, no ku pueblo naturalmente. Despues tin un periodo ku iglesia ta bin para entre gruponan i ta forma su mes elite di katoliko kolo kla, ku tin komo meta pa ‘yuda’ pueblo. Pero e elite aki por uni ku e grupo di blankunan i asina e distansia entre pueblo i iglesia ta keda eksisti i atrobe pueblo ta sali perdi. Ni floresementu di politika, ku su demokrasia priminti, no ta drecha e situashon. Politikonan ta buska voto, usando promesanan ku nan no por of kasi nunka por kumpli kune.”

Skuchando e diskurso di gobernado Lucille George-Wout e ta deklara ku “pobresa a krese pa motibu di e pandemia di covid-19”. Un gobernado ta representa rei i estado ulandes i gobiernu di Korsou, un di su tareanan prinsipal ta kuida e pueblo i e tin ku vigila ku leinan i tratadonan keda respeta. Opviamente e hipokresia lo keda i gobernado lo laga leinan i tratadonan internashonal keda viola pa mantene pobresa den e pais aki.

Ku COHO na kaminda varios bes kaba e minister di finansas Silvania a bisa ku e ke laga hasi un kalkulashon di tur e medidanan den e pakete di pais. Esakinan lo kousa pobresa ta loke e ke sa. Naturalmente e sa bon bon ku ora bo tin ku korta den hende su plakanan i kita hende for di trabao esei lo tin reperkushonnan sosio-ekonomiko. No ta pornada MFK PNP kada bes ta bisa ku slanan duru lo kai pero mester perservera. Ku otro palabra podise e minister mester a papia mas spesifiko e ke sa kon grandi e pobresa lo bira despues dje medidanan? L’e bira un pobresa monstroso ku ta nutri un lantamentu popular kontra estado di Korsou i tur su strukturanan di poder diktorialisa?

Den e programa Korsou Profundo ku e topiko pobresa tambe e berdat a bin dilanti ounke muchu fini i e kreadonan Germone de Lima i Jo-Anne da costa Gomez no ta tin e intenshon mes pa profundisa riba kiko i ken ta krea pobresa na Korsou. Komo profeshonalnan hoben den media nan tambe tin hipotek di paga, dje pendeu ei nan no ta pa riska di bisa e berdat. Basikamente Rose Mary Allen i Jeanette Juan Pablo a bedei ku e sistema ekonomiko-finansiero-edukativo — kapitalismo— ta konstrui pa tin pobresa. Konsentrando 1 minut i mei na e rais dje problema i sobra 58 minut riba hende empobresa (ku tin onderstant) ta un falta di respet pa hende su inteligensia. Pero esei a pasa na TeleCuracao kaminda un grupo di 7 mil hende ta keda kulpa i kriminalisa enbes dje kreadornan ulandes i YDK ku ta e arkitektonan di hasi hende pober pa semper.

Hende ku ta na sirbishi dje podernan elite i kolonial por sigui hode hende su kabes ku teorianan falsu. Lo yega un momentu ku un pueblo fada no por tuma fadamentu mas i nan barika lo morde asina tantu ku nan lo kuminsa kome esnan ku ta yuda hode nan i kouw, kome esnan mes mes kousando tur e miseria den nan bida.